FIV bij katten

Meest recente update: mei 16, 2024 door Chris & Kaj van Blijhuisdier

FIV bij de kat, ook wel kattenaids genoemd, is een virusziekte die huiskatten kunnen oplopen. Door het katten aids virus wordt het immuunsysteem van de kat beschadigd. Hierdoor wordt een dier met kattenaids in de loop van de tijd steeds gevoeliger voor andere ziektes en infecties.

Toch kan een kat met aids nog een lang en relatief gezond leven leiden. Dit artikel bespreekt de oorzaak van FIV bij de kat, de katten aids symptomen waaraan je de ziekte kunt herkennen, en hoe je een kat met aids kunt helpen.

Wat is FIV bij de kat precies?

FIV staat voor ‘Feline Immunodeficiëntie Virus’. Deze naam lijkt op die van het menselijk aidsvirus HIV of ‘Humaan Immunodeficiëntie Virus’. De naam in de volksmond voor FIV, kattenaids, is dan ook goed gekozen. Het gaat hier om twee virussen die nauw aan elkaar verwant zijn en die hetzelfde mechanisme gebruiken om hun gastheren ziek te maken.

Het FIV-virus heeft de eigenschap dat het zich onzichtbaar kan maken voor de witte bloedcellen, de cellen van het immuunsysteem die virussen moeten bestrijden. Bovendien infecteert en vernietigt het FIV-virus de witte bloedcellen en andere afweercellen.

Daardoor wordt het immuunsysteem van de kat steeds slechter in staat om andere virussen, bacteriën en microscopische ziekteverwekkers te bestrijden. Daardoor treden er sneller en vaker secundaire infecties op, net als bij een mens met een verminderde afweer.

Zo loopt een kat kattenaids op

Het katten aids virus wordt van de ene op de andere kat overgedragen. Een met FIV besmette kat kan het virus doorgeven als die met een andere kat vecht, vrijt of stoeit. Het virus is namelijk aanwezig in het bloed en het sperma van een besmet dier.

Een paar voorbeelden. Katers die vechten om de hoogste plek in de rangorde brengen elkaar vaak bloedende wonden toe, en katers hebben dan ook een twee keer zo grote kans op besmetting als poezen.

Maar ook vriendschappelijke katten die elkaar met de nagels krassen tijdens een stoeipartij, en een kater die een poes tijdens de paring een nekbeet geeft, kunnen elkaar infecteren.

Een besmette poes kan tijdens de zwangerschap via de navelstreng haar kittens besmetten. Na de geboorte kan ze het virus ook aan haar kittens doorgeven via haar melk.

Let op: FIV is absoluut niet overdraagbaar van de kat op de mens! Je hoeft dus niet bang te wezen dat je ziek wordt als met je kat knuffelt of stoeit. Ook andere huisdieren (konijnen, honden, knaagdieren) kunnen dit virus niet oplopen.

Dit zijn de bekende kattenaids symptomen

FIV bij de kat is een complexe ziekte en verloopt in vijf fasen. Elk van die fasen heeft zijn eigen verschijnselen.

1. Acute fase
   Vlak na de besmetting met kattenaids kan een kat koortsig zijn en opgezwollen klieren hebben, maar dit is lang niet altijd het geval. Soms treden er huidinfecties of darmproblemen op.
   
2. Asymptomatische fase
   Er zijn in deze fase geen ziekteverschijnselen aanwezig, maar de kat kan het virus wél overdragen. Deze fase duurt meerdere jaren, soms wel zes jaar of meer.
   
3. Chronische fase
   Dit is de fase waarin FIV bij de kat symptomen veroorzaakt, maar die zijn vaak niet erg duidelijk. Oogontstekingen komen vaak voor, en de kat kan ook koorts krijgen, een slechte eetlust hebben en gewicht verliezen. Ook kan de kat besmet raken met mijten en andere parasieten.
   
4. Pre-stadium van kattenaids
   De ziekteverschijnselen worden heviger en gevarieerder. Dit is vaak de fase waarin het de eigenaar duidelijk wordt dat er iets mis is met zijn of haar huisdier. Veel voorkomende katten aids symptomen in dit stadium zijn gezwollen klieren, benauwdheid, tandvleesontstekingen, diarree, slechte wondgenezing, infecties van de huid, maag, luchtwegen en andere organen, slechte eetlust en vermoeidheid.
   
5. AIDS
   In dit stadium van FIV bij de kat werkt het afweersysteem (bijna) niet meer. Alle eerder genoemde symptomen kunnen veel ernstiger worden. Door schade aan het zenuwstelsel kunnen er tics, toevallen en veranderingen in het gedrag optreden. Longontsteking is een belangrijke doodsoorzaak. Als de ziekte deze fase bereikt, heeft de kat helaas nog maar een paar maanden te leven.

Hoe wordt FIV vastgesteld?

Als je vermoedt dat je kat FIV zou kunnen hebben, ga dan met het dier naar de dierenarts. Die kan voor een FIV test bij de kat bloed afnemen. Als de kat besmet is bevat het bloed antilichamen tegen het FIV-virus.

De uitslag van de test kan binnen enkele minuten bekend zijn. Soms zal de dierenarts ook nog bloed naar het laboratorium opsturen, om er zeker van te zijn dat de diagnose klopt.

Mijn kat heeft FIV. Wat nu?

FIV bij de kat is helaas niet te genezen en leidt uiteindelijk altijd tot de dood van het dier. Er zijn wel medicijnen die de effecten van het virus kunnen tegenwerken, bijvoorbeeld Interferon. Dit medicijn is jammer genoeg erg duur en werkt niet voor 100 procent effectief.

Het beste wat je kunt doen is je huisdier een zo leuk en makkelijk mogelijk leven te geven. Breng je kat regelmatig naar de dierenarts voor controle. Die kan ook medicijnen voorschrijven om secundaire ziekteverschijnselen zoals infecties te bestrijden.

Als je kat erg ziek wordt, dan kan dat een zware last zijn voor het dier én voor jou en je gezin. Om je kat onnodig lijden te besparen, kan je dan beslissen om het dier in te laten slapen. Bespreek met de dierenarts wanneer het moment juist is om dit moeilijke besluit te nemen.

Bescherm andere katten tegen kattenaids

Als je te horen krijgt dat je kat met FIV besmet is, dan is dat een droevig moment. Bescherm andere katten en hun baasjes tegen hetzelfde verdriet, en voorkom dat jouw kat andere katten besmet met het virus.

Laat om te beginnen andere katten, als je die hebt, testen. Als zij niet besmet blijken te zijn met FIV, dan moet je een moeilijke keuze maken. De besmette en de niet-besmette katten mogen geen contact meer met elkaar hebben. Je kunt er voor kiezen om een nieuw baasje te zoeken voor de gezonde katten of om ze naar het asiel te brengen.

Verder moet je je kat vanaf nu binnenhouden, zodat het dier andere katten in de omgeving kan besmetten.

Kan ik mijn kat hier tegen beschermen?

Er is geen vaccin waarmee je je kat kunt beschermen tegen het oplopen van het virus. Wel kan je maatregelen nemen om de kans op FIV te verkleinen. Laat je katten castreren of steriliseren, zodat het minder risicovol sociaal gedrag (vechten, paren) vertoont.

Als je je (ras)kat wilt laten paren met een vreemde kat, dan doe je er goed aan om de eigenaar om een gezondheidsverklaring voor zijn dier te vragen.